Choroba Hashimoto: Przyczyny wystąpienia objawów niedoczynności tarczycy

Choroba Hashimoto, znana również jako przewlekłe limfocytarne zapalenie tarczycy jest jednym z najczęściej występujących schorzeń autoimmunologicznych. Zrozumienie jej przyczyn jest podstawą skutecznego leczenia i warunkiem poprawy jakości życia osób dotkniętych tą chorobą. W tym artykule przyjrzymy się głównym czynnikom prowadzącym do rozwoju Hashimoto, od predyspozycji genetycznych, przez czynniki środowiskowe, aż po wpływ stylu życia.

Choroba Hashimoto i jej rozwój

Choroba Hashimoto to stan, w którym układ odpornościowy atakuje własną tarczycę, prowadząc do jej stopniowego niszczenia i w efekcie – do niedoczynności tarczycy. Często pozostaje niewykryta przez długi czas, do momentu osiągnięcia postaci pełnoobjawowej, czyli na zaawansowanym etapie jej rozwoju.

Przeciwciała tarczycowe anty-TPO i anty-TG, czyli główne markery choroby potrafią być podwyższone na wiele lat przed rozwojem klinicznej niedoczynności tarczycy, manifestującej się w badaniach wysokim poziomem TSH oraz obniżeniem hormonów tarczycy T3 i T4.

Oznacza to, że przez długi czas może się ona rozwijać „w ukryciu”, a w momencie diagnozy ciężko powiązać ją z konkretnymi wydarzeniami i ustalić przyczynę źródłową.

Tymczasem zrozumienie przyczyn choroby Hashimoto jest niezbędne, aby skutecznie nią zarządzać i leczyć. Znajomość czynników, które mogą przyczynić się do rozwoju tej choroby, umożliwia bowiem szybszą diagnostykę i pozwala na bardziej spersonalizowane podejście do leczenia.

Sposób działania chorób autoimmunologicznych, w tym Hashimoto

Choroby autoimmunologiczne charakteryzują się tym, że układ odpornościowy, który normalnie chroni organizm przed infekcjami, zaczyna atakować własne komórki i tkanki. W przypadku choroby Hashimoto, układ odpornościowy błędnie rozpoznaje komórki tarczycy jako zagrożenie, co prowadzi do ich uszkodzenia oraz przewlekłego stanu zapalnego. To właśnie proces autoagresji jest podstawowym mechanizmem w rozwoju Hashimoto oraz wspólnym mianownikiem dla wszystkich chorób autoimmunologicznych.

Pytanie czemu organizm decyduje się atakować samego siebie?

Główne czynniki rozwoju chorób autoimmunologicznych

Nauka nie do końca potrafi wyjaśnić genezę autoagresji, jednak na podstawie wielu badań i analiz udało się ustalić, że potrzebny jest zbieg trzech czynników, aby uruchomić reakcję autoimmunologiczną. Należą do nich:

1. Skłonności genetyczne, czyli podatność na choroby z autoagresji
2. Czynniki bezpośrednio wyzwalające chorobę, czyli decydujące o ekspresji genów
3. Zespół nieszczelnego jelita, który zawsze poprzedza reakcję autoimmunologiczną

Oznacza to, że sama skłonność genetyczna nie wystarczy do rozwoju choroby autoimmunologicznej. Potrzebne są jeszcze dwa pozostałe elementy, aby uruchomić geny za nią odpowiedzialne.

Okazuje się więc, że to nie same geny decydują o naszym przeznaczeniu. Zaś w przypadku choroby Hashimoto czynniki środowiskowe mają dużo większe znaczenie niż geny, co udowodniły badania na bliźniętach jednojajowych.

Przyjrzyjmy się zatem bliżej czynnikom środowiskowym sprzyjającym powstaniu choroby autoimmunologicznej.

Przyczyny Hashimoto: Czynniki środowiskowe w rozwoju choroby

Środowisko odgrywa kluczową rolę w aktywacji procesu autoimmunologicznego u osób predysponowanych genetycznie do choroby Hashimoto. Czynniki takie jak ekspozycja na toksyny, zanieczyszczenie powietrza, przebyte infekcje, niewłaściwa dieta i styl życia, a nawet niektóre leki mogą wywoływać reakcje autoimmunologiczne. Ich unikanie może zatem pomóc w zmniejszeniu ryzyka rozwoju Hashimoto lub w wyciszaniu istniejącego zapalenia tarczycy.

Niewłaściwa dieta i kaloryczność

Nieodpowiednia dieta, bogata w przetworzoną żywność, cukry i tłuszcze trans lub niedoborowa w kalorie i wartości odżywcze może przyczynić się do stanu zapalnego i nasilić autoagresję. Niedoczynność tarczycy jest częstą odpowiedzią organizmu na restrykcyjne diety odchudzające. Z kolei toksyny, takie jak pestycydy, metale ciężkie i inne substancje chemiczne, mogą uszkadzać komórki tarczycy i wywoływać chorobę.

Z badań wynika, że najlepszą dietą przy Hashimoto jest wysokobiałkowa dieta ketogeniczna bez nabiału, która nie tylko eliminuje prozapalne produkty, ale także przywraca prawidłową glikemię.

Infekcje wirusowe lub bakteryjne

Infekcje wirusowe i bakteryjne mogą również wywoływać chorobę Hashimoto u osób z predyspozycjami genetycznymi. Niektóre wirusy, takie jak wirus Epstein-Barr są bezpośrednio związane z aktywacją odpowiedzi autoimmunologicznej, która prowadzi do uszkodzenia tarczycy. Infekcje mogą działać jako wyzwalacz choroby, uruchamiając mechanizmy autoimmunologiczne, które wcześniej były uśpione.

Zaburzenia i zmiany hormonalne

Zmiany hormonalne, zwłaszcza u kobiet, mogą znacząco wpływać na funkcjonowanie tarczycy i ryzyko rozwoju Hashimoto. Ciąża, menopauza, a także zaburzenia hormonalne, takie jak zespół policystycznych jajników (PCOS), mogą wpływać na pracę tarczycy. Te zmiany mogą zakłócać równowagę hormonalną organizmu, co z kolei może prowadzić do rozwoju choroby Hashimoto.

Rola stresu w rozwoju Hashimoto

Stres jest jednym z kluczowych czynników wpływających na funkcjonowanie tarczycy i rozwój choroby Hashimoto. Długotrwały stres może prowadzić do zaburzeń w produkcji kortyzolu oraz pracy nadnerczy, co poprzez oś HPA (podwzgórze- przysadka – nadnercza) wpływa także a pracę tarczycy. Stres może także nasilać reakcje autoimmunologiczne, prowadząc do uszkodzenia tarczycy. Zarządzanie stresem jest więc podstawowym elementem w profilaktyce i leczeniu Hashimoto.

Niedobory witamin i składników odżywczych

Niedobory odżywcze pełnią istotną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu tarczycy. Selen i cynk to dwa mikroelementy, których niedobory mogą przyczyniać się do rozwoju choroby Hashimoto. Selen jest kluczowy dla produkcji hormonów tarczycy, a jego brak może prowadzić do ich niedoboru. Z kolei cynk wspomaga układ odpornościowy i jego brak może zwiększać ryzyko wystąpienia reakcji autoimmunologicznej. Witamina D odgrywa kluczową rolę w regulacji układu odpornościowego i jej niedobór jest związany z większym ryzykiem rozwoju chorób autoimmunologicznych.

ODBLOKUJ DOSTĘP DO PREZENTACJI

Chcesz się dowiedzieć, w jaki sposób dieta niskowęglowodanowa leczy Hashimoto? Dołącz do CaveLetter’a i odbierz dostęp do prezentacji w prezencie za zapis.

ODBIERAM PORADNIK

Pozostałe potencjalne czynniki wywołujące autoagresję

Powyższa lista nie zamyka możliwości, jeśli chodzi o przyczyny rozwoju Hashimoto i innych chorób z autoagresji. W badaniach naukowych skojarzono pojawienie się zapalenia tarczycy na tle autoimmunologicznym także po:

• stosowaniu niektórych rodzajów leków
• szczepieniu przeciw HPV
• transfuzji krwi
• nadmiernym spożyciu jodu
• ekspozycji na promieniowanie, w tym rentgenowskie
• kontakcie z pleśnią
• ukąszeniu kleszcza (borelioza)
• urazach szyi lub kręgosłupa
• opryszczce

Jak widać jest z czego wybierać i pewnie trudno znaleźć w dzisiejszych czasach osobę, która nie jest w stanie znaleźć w swojej historii czynnika potencjalnie wyzwalającego chorobę. Dlatego niezmiernie ważna jest właściwa profilaktyka oraz dbanie o zdrowie jelit. Chodzi o to, żeby nie dopuścić do rozwoju autoagresji w przypadku „sprzyjających” genów oraz kontaktu z wyzwalaczem.

ZOBACZ: Dieta bezzbożowa w profilaktyce chorób autoimmunologicznych

Leczenie objawowe kontra leczenie przyczyny źródłowej

Niezidentyfikowanie choroby na wczesnym etapie powoduje dalsze niszczenie tarczycy, co z czasem prowadzi do cięższych objawów i trudniejszego leczenia. Dlatego ważna jest świadomość potencjalnych przyczyn powstawania Hashimoto.

Niestety, terapia syntetycznymi hormonami tarczycy (lewotyroksyna), która jest standardowym podejściem do zarządzania niedoczynnością tarczycy na tle autoimmunologicznym stosowanym przez medycynę konwencjonalną to typowe leczenie objawowe. W żaden sposób nie uwzględnia ono przyczyny źródłowej, w związku z czym pacjenci często doświadczają przykrych objawów nawet pomimo leczenia.

Chyba zgodzisz się ze mną, że jedyną prawidłową odpowiedzią na rozwój choroby z autoagresji jest zatem usunięcie przyczyny jej powstania…?

Leczenie Hashimoto dietą i zmianami w stylu życia

O ile nie zmienisz swoich genów, a często także nie jesteś w stanie uniknąć czynnika wyzwalającego, to kwestią, na którą masz wpływ jest stosowana dieta i styl życia.

Aspekty, które wymagają Twojej interwencji to przede wszystkim:

• Odpowiednia kaloryczność i zawartość białka: Badania wykazały, że tarczyca jest bardzo wrażliwa na brak energii z pożywienia, a niedobór białka nawet przy optymalnej kaloryczności prowadzi do jej osłabienia.
• Ograniczenie węglowodanów do minimum: Według badań, nawet 50% osób cierpiących na Hashimoto ma równoczesną złą tolerancję węglowodanów w postaci podwyższonej glikemii lub insulinooporności.
• Redukcja stresu oraz przeciwdziałanie wyczerpaniu nadnerczy: Nawyki źle wpływające na kondycję nadnerczy (np. używki, niedobór snu) oraz przewlekły stres to prosta droga do niewydolności całego organizmu, w tym także tarczycy.
• Zmniejszenie stanu zapalnego oraz uszczelnienie przeciekających jelit: Pomoże Ci w tym dieta przeciwzapalna, bogata w antyoksydanty oraz kwasy omega-3 połączona z eliminacją zbóż z pożywienia. Wskazane jest także wykluczenie nabiału.
• Wyrównanie niedoborów poprzez dietę i suplementację: Dieta bogata w cynk i selen, a także odpowiednia podaż magnezu, witaminy D i innych mikroelementów to podstawa wsparcia układu odpornościowego.
• Unikanie chemii gospodarczej i toksyn środowiskowych: Zakłada unikanie wszelkiego kontaktu ze szkodliwymi substancjami, np. poprzez stosowanie ekologicznych środków czyszczących, kosmetyków, a także oczyszczanie wody i powietrza.

W Twoim interesie leży także uważne obserwowanie reakcji organizmu na różne okoliczności i składniki pożywienia (wyzwalacze reakcji autoimmunologicznej) oraz ich eliminacja lub ograniczenie.

W moim przypadku jest to na przykład kawa i kakao (nawet te wysokiej jakości), które są przecież zaliczane do zdrowej żywności.

WIĘCEJ NA TEN TEMAT: Top suplementy przy Hashimoto ORAZ Naturalne leczenie Hashimoto

W praktyce, dieta zoptymalizowana pod kątem potrzeb tarczycy oraz wyciszająca reakcję autoimmunologiczną nie jest łatwa do zbilansowania. Zaprojektowane przeze mnie gotowe jadłospisy mogą się okazać zatem nie lada pomocą:

Przyczyny choroby Hashimoto i niedoczynności tarczycy: Podsumowanie

Choroba Hashimoto jest złożonym schorzeniem, które wynika z kombinacji czynników genetycznych, środowiskowych i stylu życia. Zrozumienie przyczyn tej choroby jest kluczowe dla skutecznego leczenia i zapobiegania jej rozwojowi. Holistyczne podejście, które obejmuje zmianę diety i stylu życia, zarządzanie stresem oraz unikanie toksyn i zanieczyszczeń może znacząco poprawić jakość życia pacjentów z Hashimoto.

Materiały źródłowe:
Hashimoto Izabella Wentz
An update on the pathogenesis of Hashimoto’s thyroiditis
Pathogenesis of autoimmune disease
Autoimmune Diseases
Detection of Alterations in the Gut Microbiota and Intestinal Permeability in Patients With Hashimoto Thyroiditis
Correlation of Stool Lactobacillus acidophilus and Leaky Gut Syndrome in Patients with Hashimoto Thyroditis
Choroba Hashimoto a zaburzenia gospodarki węglowodanowej u pacjentów hospitalizowanych w Klinice Endokrynologii i Diabetologii Collegium Medicum w Bydgoszczy w latach 2001–2010
Effects of Dietary Protein on Thyroid Axis Activity

Jeśli podobają Ci się treści prezentowane na moim blogu i chcesz okazać wsparcie dla mojej działalności, to zachęcam do postawienia mi wirtualnej kawy za pomocą poniższego przycisku 🙂

Może Cię także zainteresować: